Eens in de maand komt in de Dickens Room van ‘t Clockhuys een schrijfgroep bijeen. Hieronder een verhaal van één van de deelnemers.
De opdracht voor maart 2023 was:Beschrijf een ongewilde speech.
Het uitluiden
De telefoon rinkelt. Ik pak de hoorn van de haak: ‘Ja, met Van der Meulen.’
‘Ja, Peter, met mij.’ klinkt het door de hoorn, ‘je zus, Sandra. Je vader is drie uur geleden overleden. Ik weet dat jullie nauwelijks contact hadden, maar ik vond dat je het toch zo snel mogelijk moest weten.’ Stilte. ‘Oh’, zeg ik na een paar seconden. ‘En wat nu?’, voeg ik er na weer een stilte aan toe. ‘Ja, Jacqueline, Wouter en ik vinden eigenlijk dat jij, als oudste zoon, wat bij de herdenkingsdienst moet zeggen. Je weet dat dat een gebruik is hier. Je bent dan wel al een hele tijd, zeg maar uit beeld, maar wij vinden toch dat je dat moet doen. Het wordt gewoon verwacht. Wij regelen hier verder alles wel. We denken dat de ter aarde bestelling over 4 dagen is. Dan heb je genoeg tijd om je voor te bereiden. Ik snap heus wel dat het een beetje rauw op je dak valt, maar we willen aan die traditie van ‘de oudste zoon luidt zijn verwekker uit’ wel vast houden’. Ik hoor getoeter op de achtergrond. ‘Ik moet ophangen, want de SRV-man komt er aan. Ik bel je van de week nog over de precieze datum van de begrafenis en zo en je krijgt natuurlijk de kaart.’ Voor ik kan reageren, hoor ik het ‘tuut tuut tuut’ van de verbroken verbinding.
Ik zak terug in mijn stoel achter het bureau. Hij, de man die mij verwekt heeft, is dood. Al op jonge leeftijd bleek dat hij en ik op een verschillend spoor zaten. Ik begreep nooit wat hij van me wilde, of hij iets van me wilde en of hij zich wel bewust was van mijn bestaan. Omgekeerd zal hij geen benul hebben gehad van wat er in mij omging en wat ik lekker, mooi en/of belangrijk vond. Vanaf de kleuterschool was mijn moeder een soort vertaalstation tussen ons. Dat werkte redelijk tot ik naar het voortgezet onderwijs ging. Ergens in het eerste jaar, is ze er mee gestopt, begrijpelijk, want er was geen vertalen meer aan. Onze werelden waren te verschillend. Als een overeengekomen, maar niet uitgesproken afspraak, begonnen we elkaar ook fysiek te mijden. Op mijn 17de heb ik het huis verlaten en hem nooit meer gesproken. In daarop volgende 40 jaar hebben we hooguit 10 keer in dezelfde ruimte verkeerd als een familiegebeuren ons daartoe dwong. En nu word ik geacht mijn verwekker met een gesproken woord uit te luiden.
De dagen na het voor mij bizarre telefoontje ben ik niet te genieten. Franka, mijn vrouw, vindt dat ik gerust kan weigeren. Ze vindt het zelfs begrijpelijk en logisch als ik helemaal niet zou gaan. Maar niet gaan kan ik niet; we hebben nooit ruzie gehad en het was geen nare man of zo. Maar als ik ga, moet ik hem uitluiden; dat voelt als onvermijdelijk. Na twee dagen komt de kaart en waarachtig ik sta er op ‘Peter en Franka, Bolsward’. Ik had daar geen seconde bij stil gestaan, maar ik sta met mijn Franka als eerste van de achterblijvers vermeld.
Ik zit vooraan. Schuin voor mij staat een eenvoudige houten kist met bloemen er op en natuurlijk een foto. Mijn oksels zijn vochtig, over mijn rug daalt een zweetdruppel, mijn handen zijn klam. Naast me zit Franka; ze raakt me af en toe bemoedigd aan. De afscheidsdienst vordert gestaag; het gaat me veel te snel en dan op eens hoor ik mijn naam noemen: Peter van der Meulen, de oudste zoon. De uitvaartbegeleidster kijkt me aan. Ik voel me bevriezen, maar kom na enige aarzeling langzaam overeind en loop naar het katheder. Ik neem een slokje water en pak het papier uit mijn binnenzak. Dagen heb ik geworsteld met de tekst, die nu voor me ligt. Ik kijk de zaal in en zie allemaal verwachtingsvolle gezichten. Van de uitluider wordt hier echt wat verwacht. Ik schraap mijn keel en staar naar mijn papier. De letters dansen voor mijn ogen, die vochtig worden en de tekst verdwijnt.
Ik stamel: ‘ik heb je gemist, pap’.
23 februari 2023
Rob Oorthuizen
(rob.oorthuizen@gmail.com)