Op 9 juli 2021 wijdde de NRC een hele achterpagina aan het boek van Ross King: De Boekhandelaar van Florence. Het gaat hier om een roman rond Vespasiano da Bisticci (1421-1498), de boekhandelaar bij wie alle rijke en belangrijke tijdgenoten hun teksten kochten. Alleen had Da Bisticci de komst van de boekdrukkunst verkeerd ingeschat en was de tijd van de oude perkamenten codices voorbij.
Wat in die 15de eeuw in Italië gebeurde is nu voor talrijke boekhandels aan de orde. Veel winkels hebben grote problemen om in de tijd van de nieuwe media en Corona overeind te blijven.
Alleen al in onze stad Groningen heeft in de voorbije decennia een kaalslag plaatsgevonden en zijn talloze boekhandels verdwenen. In 2011 Boomker-Savenije in de Zwanestraat, Edzes uit 1827 aan de Nieuweweg in 2012, Wolters in Helpman in 2013, Selexyz/deSlegte en zo verder.
Ik heb het hier niet over de oude Scholtens aan de Grote Markt of Vos naast het politiebureau. Gelukkig zijn er ook uitzonderingen zoals Van der Velde met filialen in onder meer Leeuwarden, Groningen en Zwolle. In een recent artikel (De Volkskrant, 28.6.2021) stond een verhaal over de oudste boekhandel in ons land in Workum, de winkel van Petrus Olingius (1695-1750) uit 1719, die een plek verdient in het Guinness Book of Records, waar nu de Lissabonse boekhandel Livraria Bertrand (1732) is vermeld.
In het kader van de boekhandel moeten we het uiteraard ook hebben over het Centraal Boekhuis in Culemborg, de hofleverancier van vrijwel alle boekhandels. Al sinds 1871 - en vanaf 1926 als Centraal Boekhuis - bevindt zich daar de centrale opslag en distributie van zo'n 100.000 titels en zo'n 40 miljoen boeken. In de loop van mijn leven heb ik talrijke boekhandels in binnen- en buitenland gefrequenteerd als nogal fanatiek lezer.
Hier wil ik in het kort op mijn plaatselijke favorieten en twee boekhandels elders ingaan.
- Mijn eerste is uiteraard Boekhandel Boomker, sinds 1918 in Haren. Boomker was bijna een eeuw lang in familiebezit, totdat Henk Boomker in 2006 afscheid nam. Marius en Maria van der Pas-Brinkmann zijn de nieuwe eigenaren totdat de klantencoöperatie in 2012 de winkel overneemt. Henk voert nog enige tijd het interim-management totdat Ilona Duits aantreedt. Momenteel zijn Charlotte Penning en Petra Ordelman de enthousiaste winkelmanagers. Deze boekhandel, met een heel breed assortiment, verhuisde in juli 2019 van Rijksstraatweg 205 in Haren naar Raadhuisplein 7. Het huidige Boek en Brood van Bakker Haafs is aanzienlijk meer dan de oude Romeinse Panes et Circenses, de bekende Brood en spelen.
Het is dan ook een terechte erkenning voor deze boekhandel van drie generaties en de huidige Coöperatie met meer dan honderd eigenaren dat op 30 september j.l. nog ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan door Zijne Majesteit het predikaat Hofleverancier werd toegekend. Al bijna vijftig jaar bewonder ik de bevlogenheid en competentie van deze boekhandel.
- Mijn tweede favoriet is Godert Walter, ooit in het kort beschreven in het boekje uit 2009 van Herman Sandman over Pé en Rinus.
Dit boek is trouwens onlangs heruitgegeven bij Afdh Uitgevers. Godert Walter is sinds 1959 gevestigd in de Oude Ebbingestraat. Het is zo'n winkel voor de intellectuele en universitaire lezers, althans in mijn optiek. In 1977 namen Erik Kweksilber en aanvankelijk met Gerjan Heij. de zaak over tot mei 2014. Gelukkig namen twee bevlogen mensen, mijn oud-student Erwin de Vries en Allard Steenbergen, de zaak van Erik over. Ondanks de brand van 2010 en de huidige Coronaperiode kon in april van dit jaar met Jean Pierre Rawie de boekhandel worden heropend en volgend jaar zijn 80ste verjaardag vieren.
Twee boekhandels in het land wil ik ook nog even vermelden. Sinds 2006 is in de 700 jaar oude kerk van de Dominicanen in Maastricht Boekhandel Dominicanen gevestigd, een van de meest opmerkelijke boekhandels van Nederland. Iets vergelijkbaars gebeurde in juli 2013 in Zwolle met de oude Broerenkerk, ook van de Dominicanen, toen Boekhandel Waanders in de Broeren zich daar vestigde, sinds 2018 in combinatie met Boekhandel Van der Velde. Op een oude gravure heet de plek: Das Predigers Cloester uit de periode 1460-1510, zo'n 70 meter lang en 17 meter hoog, met gewelfschilderingen, het oude Scheuerorgel, kortom een Huis voor het Woord.
Bijzondere boekwinkels zijn uiteraard ook elders te vinden, bijvoorbeeld bij de Bouquinistes in Parijs aan de Seine, vanaf de 16de eeuw, een oud cultureel erfgoed, in 2018 door Unesco erkend. Iets dergelijks geldt inmiddels voor de Deventer Boekenmarkt sinds 1989. Ook daar kilometers boeken langs een eindeloos aantal kraampjes. Hetzelfde geldt voor de duizenden Free Little LIbraries overal in het land, een fenomeen dat ooit overwaaide vanuit Amerika naar Europa. Deze Buitenbiebs zijn niet meer weg te denken in onze tijd, net zo min als de Boekenservice in de Coronatijd, vergelijkbaar met de Pizzabezorgservice.
Gelukkig hebben we sinds 1995 op 23 april de door de Unesco uitgeroepen Wereldboekendag, op de sterfdag van zowel Shakespeare als van Cervantes in 1616. En als ik mij niet vergis kennen we sinds mei 2016 de Bookstore Day van de onafhankelijke boekhandels.
Veel leesplezier gewenst,
Karel Hupperetz .
Naschrift van Henk Boomker:
Blackwell’s in Oxford en Foyles in Londen horen in mijn rijtje prachtige boekhandels zeker thuis.
Comments